EZÂN VE İKÂMET
Ezân, herkese bildirmek demektir. Beş vakit namaz ve kaza namazları için ve Cum’a namazında hatibin karşısında, erkeklerin ezân okuması, sünnet-i müekkededir. Kadınların ezân ve ikâmet okuması mekrûhdur. Ezân, başkasına vakti bildirmek için, yüksekte okunur. Ezân okunurken, iki eli kaldırıp, birer parmağını iki kulağın deliğine koymak müstehabdır. İkâmet okumak, ezândan daha efdaldir. Ezân ve ikâmet, kıbleye karşı okunur. Okunurken konuşulmaz, selâma cevab verilmez.

Ezân ve ikâmet hangi hâllerde okunur

1- Kırda, bostanda yalnız veya cemâat ile kazâ kılarken, erkeklerin ezânı ve ikâmeti yüksek sesle okumaları sünnettir. Ezânı işiten insanlar, cinnîler, taşlar, kıyâmet günü şâhit olacaktır. Birkaç kazâ namazını bir arada kılan, önce ezân ve ikâmet okur. Sonraki kazâları kılarken, hepsine sâdece ikâmet okur. Sonraki kazâlarda ezân okumasa da olur.

2- Evinde yalnız veya cemâatle vakit namazı kılan, ezân ve ikâmet okumaz. Çünkü câmide okunan ezân ve ikâmet evlerde de okunmuş sayılır. Fakat okumaları efdâldir. Mahalle câmiinde ve cemâati belli kimseler olan her câmide, vakit namazı, cemâatle kılındıktan sonra, o câmide yalnız kılan kimse, ezân ve ikâmet okumaz. Yollarda bulunan veya imâmı ve müezzini bulunmayan ve cemâati belli kimseler olmayan câmilerde, her gelen cemâatle tekrâr vakit namazı kılar. Her cemâat için ezân ve ikâmet okunur. Böyle câmide yalnız kılan da ezân ve ikâmeti kendi işiteceği kadar sesle okur.

3- Misafir olanlar, kendi aralarındaki cemâatle de, yalnız kılarken de ezân ve ikâmet okur. Yalnız kılanın yanında, arkadaşları varsa ezânı terk edebilir. Seferî olan kimse bir evde yalnız kılarken de, ezân ve ikâmet okur. Çünki, câmi’de okunan, onun namazı için sayılmaz. Seferî olanlardan bazısı, evde ezân okursa, sonra kılanlar okumaz.

Akıllı çocuğun, a’mânın, veled-i zinânın, ezân okumasını bilen câhil köylünün ezân okuması kerâhetsiz câizdir. Cünüp kimsenin ezân ve ikâmet okuması ve abdestsiz ezân okumak ve kadının, fâsıkın, sarhoşun, akılsız çocuğun ezân okuması ve oturarak ezân okumak tahrimen mekrûhdur. Bunların ezânları tekrar okunur. Ezânın sahih olması için müezzin, müslüman ve akıllı olmalıdır.

Fâsık kimsenin, ezânı sahîh olmaması, ibâdetlerde bunun sözü kabûl edilmediği içindir. Fâsıkın ezânı ile vaktin geldiğine inanılmaz. Bunun ezânı ile veya verdiği bir işaret ile oruc bozulmaz.

Ezâna ta’zîm ve hürmet edenler ve onu, harflerini, kelimelerini değiştirmeden, bozmadan, teganni etmeden, minâreye çıkıp, sünnete uygun okuyanlar, yüksek derecelere vâsıl olacaklardır.

Fakat ezân sünnete uygun okunmuyorsa, meselâ ba’zı kelimeleri değiştirilmiş, terceme edilmişse ve ba’zı yerinde tegannî ederek okunuyorsa veya ezân sesi, hoparlör denilen âletten geliyorsa, (Çünki hoparlörden çıkan ses, imâm veya müezzinin sesi değildir. Bunların sesi elektrik ve mıknatıs haline dönüyor. Bu elektrik ve mıknâtısın hasıl ettiği ses duyulur) bunu işiten, hiçbir parçasını tekrar etmez.