Ahiret Hayat�na �man

E) �H�RETE �MAN

a) �hiret G�n� ve �hirete �man

�hiret, s�zl�kte "son, sonra olan ve son g�n" anlamlar�na gelir.

Terim olarak �hiret, �sr�fil'in (a.s.) Allah'�n emriyle, k�yametin kopmas� i�in s�ra ilk defa �flemesiyle ba�layacak olan ebed� hayata denilir. �sr�fil (a.s.) s�ra ikinci defa �fleyince insanlar diriltilip hesaba �ekilecek, sonra d�nyadaki iman ve amellerine g�re ceza ve m�k�fat g�recek, cennetlikler cennete, cehennemlikler cehenneme girecek ve orada kalacaklard�r.

�hirete iman, iman esaslar�ndan olup genellikle Kur'an'da "el-yevm�'l-�hir" (son g�n) �eklinde, Allah'a imanla yan yana zikredilmi�tir. Bu da �hiret inanc�n�n iman esaslar� aras�nda �ok �nemli oldu�unu g�stermektedir. Allah'a ve O'nun birer yol g�sterici olarak peygamberler g�nderdi�ine inanmak, insanlar�n sorumlu oldu�una inanmay� da gerekli k�lar. �nsandaki sorumluluk duygusu da ki�iyi, yapt�klar�n�n kar��l��n� g�rece�i �hiret hayat�na inanmaya g�t�r�r.

�hirete inanmayan kimse Kur'an �yetlerini ink�r etti�i i�in k�fir olur:

"...Kim Allah'�, meleklerini, kitaplar�n�, peygamberlerini ve �hiret g�n�n� ink�r ederse o tam m�nas�yla sap�tm��t�r" (en-Nis� 4/136) me�lindeki �yet bunu a��k�a belirtmektedir.

Kur'�n-� Ker�m'in pek �ok �yetinde d�nya hayat�n�n ge�ici, �hiretin ise ebed� oldu�u, insanlar�n d�nyan�n ge�ici zevklerine ve aldatmacalar�na kanmamalar�, daha hay�rl� ve kal�c� olan �hiret mutlulu�unu yakalamalar� gerekti�i vurgulanmaktad�r. Bununla birlikte Kur'an, d�nya hayat�n�n da ihmal edilmemesi gerekti�ini, ��nk� �hiretin d�nyada kazan�laca��n�, �hirette mutlu olman�n, d�nyadaki ya�ay��a ba�l� bulundu�unu ifade etmektedir:

"Fakat siz (ey insanlar) �hiret daha hay�rl� ve daha devaml� oldu�u halde d�nya hayat�n� tercih ediyorsunuz" (el-A`l� 87/16-17),

"...��phesiz bu d�nya hayat� ge�ici bir e�lencedir. Ama �hiret, ger�ekten kal�nacak bir yurttur" (el-M�'min 40/39), "Allah'�n sana verdi�inden (O'nun yolunda harcayarak) �hiret yurdunu da iste; ama d�nyadan da nasibini unutma..." (el-Kasas 28/77).

Kur'an'da �hiret ve �hiret hayat� ile ilgili verilmi� olan pek �ok isim vard�r.

Bu isimlerden baz�lar� �unlard�r: el-yevm�'l-�hir (son g�n, �hiret g�n�), yevm�'l-ba`s (dirili� g�n�), yevm�'l-k�y�me (k�yamet g�n�), yevm�'d-d�n (ceza ve m�k�fat g�n�), yevm�'l-his�b (hesap g�n�), yevm�'t-tel�k (kavu�ma g�n�), yevm�'l-hasre (hasret ve pi�manl�k g�n�).

Peygamber Efendimiz'in de �hiret ve halleri ile ilgili pek �ok hadisi vard�r. �zellikle k�yamet al�metleri, kabir hayat�, mah�er, hesap, m�zan, s�rat, �efaat, cennet ve cehennemle ilgili �ok say�da hadis bulunmaktad�r.

b) �hiretin Varl��n�n �spat�

�hiret hayat�n�n mahiyeti ve �hiretteki durumlar, duyular �tesi ve gayba ait konular oldu�u i�in, g�zlem ve deneye dayanan pozitif bilimlerle ve ak�lla a��klanamaz. Bu konuda tek bilgi kayna�� vahiydir. Kur'an'da ve sahih hadislerde ne haber verilmi�se onunla yetinilir. Bunun �tesinde akl� bir yoruma gidilemez. ��nk� �hiretteki durumlar d�nyadakine benzemez. Aralar�nda isim benzerli�inden ba�ka bir benzerlik yoktur. Mesel� "�sr�fil s�ra �f�recek, insanlar�n amelleri tart�lacak, herkesin defteri ortaya ��kacak" denildi�i zaman, hat�ra d�nyada bilinen bir alet, bir terazi, k��ttan yap�lm�� bir defter gelmemelidir. Bunlar�n ger�ek �eklini ve i� y�z�n� ancak Allah bilir. Onlar�n varl��na inan�lmal�, mahiyetleri konusunda ise yorum yap�lmamal�d�r.

�sl�m dini ve kutsal kitab�, �hiret inanc�na b�y�k �nem vermi�tir. Bu sebeple Kur'an'da, hem Mekk� hem de Meden� s�relerde, 100'den fazla terim veya deyim kullan�larak, �hiret inanc� peki�tirilmi�tir. Kur'an'da �hiret g�n�nden bahsetmeyen hemen hi�bir s�re yoktur. Kur'an, �hiret fikrini, insan�n d��nce ve kalbine bazan apa��k delillerle, bazan da �rnekler vermek suretiyle yerle�tirmeyi ama�lam��t�r. �hiret hayat�ndan s�z eden �ok say�daki m�nas� apa��k �yetler ile sahih hadisler �hiretin varl��n� ispat eden, bu konuda ��pheye asla yer vermeyen nakl� delillerdir.

Sa�l�kl� d��nebilen insan; akl�, kendisinde bulunan adalet, sorumluluk, ebed�lik ve sonsuzluk duygusu ile, insan�n ba�� bo� ve ama�s�z yarat�lmad�� fikrinden hareketle, �hiret hayat�n�n varl��n� tabii bir �ekilde kabul eder. �e�itli Kur'an �yetleri bu hususlara a��kl�k getirmektedir:

1. �nsandaki adalet duygusu, �hirete inanmay� zorunlu k�lar. Biz, y�ce Allah'�n mutlak ve sonsuz adaletine, inan�r�z. Bilindi�i gibi bu d�nyada herkes i�ledi�i su�un cezas�n� tam anlam�yla �ekmemekte, birtak�m haks�zl�klar meydana gelmektedir. �hirette ise durum b�yle olmayacak, hi�bir �ey gizli kalmayacak, hak yerini bulacak, Allah mutlak adaleti ile k�t�leri cezaland�racak, iyileri de m�k�fatland�racakt�r.

�u �yet iyilerle k�t�leri bir tutman�n il�h� adalete uymayaca��n� ortaya koymaktad�r:

"Yoksa k�t�l�k i�leyenler �l�mlerinde ve sa�l�klar�nda kendilerini, inan�p iyi ameller i�leyen kimseler ile bir mi tutaca��m�z� sand�lar? Ne k�t� h�k�m veriyorlar? Allah g�kleri ve yeri yerli yerince yaratm��t�r. B�ylece herkes kazanc�na g�re kar��l�k g�r�r. Onlara haks�zl�k edilmez" (el-C�siye 45/21-22).

�yi ile k�t�n�n, zalim ile mazlumun hesaplar�-n�n g�r�lece�i o g�n Kur'an'da "din g�n�, ceza ve m�k�fat g�n�" diye nite-lendirilmi�, bu terimin ge�ti�i F�tiha s�resi be� vakit namaz�n her rek`at�nda okunarak, �hiret inanc� ve adalet duygusu s�rekli canl� tutulmu�tur.

2. �nsandaki sorumluluk duygusu da �hirette inanmay� zorunlu k�lar. Y�ce Allah insan�, iyi ile k�t�y�, do�ru ile yanl��, hay�r ile �erri ay�rt eden ve se�en bir varl�k olarak yaratm��, bu se�iminden dolay� da sorumlu tutmu�tur. �nsan�n belli davran��lar�ndan sorumlu olmas� bu sorumlulu�unun kar��l��n� g�rece�i bir hayat� ve yurdu gerekli k�lmaktad�r.

Bir �yette ��yle buyurulur:

"G��, yeri ve ikisi aras�ndaki �eyleri biz bo� yere yaratmad�k. Bu, ink�r edenlerin zann�d�r. Vay o ink�r edenlerin ate�teki haline! Yoksa biz, iman edip de iyi i�ler yapanlar�, yery�z�nde bozgunculuk yapanlar gibi mi tutaca��z? Veya (Allah'tan) korkanlar� yoldan ��kanlar gibi mi sayaca��z" (S�d 38/27-28).

3. �nsandaki sonsuzluk ve ebed�lik duygusu, �hirete inanmay� gerekli k�lar. �nsanl�k tarihi ile ilgili olarak, de�i�ik alanlarda yap�lan incelemeler, insanda bir ebed�lik ve sonsuzluk duygusunun varl��n� g�stermi�tir. Vatan�ndan ayr� kalm�� fakat yurduna d�nmek isteyen bir garip yolcu oldu�u duygusu, insanda onu ebed� hayat inanc�na haz�r tutan, yarat�l��tan bir �zelliktir. Bununla birlikte, d�nya hayat�na a��r� tutkunluklar� y�z�nden, �hiret inanc�na kar�� kan ve b�t�n varl�k gayelerini ge�ici d�nya ya�ant�s�na hapseden insanlar da olagelmi�tir.

Kur'an "Hayat ancak bu d�nyada ya�ad��m�zd�r, �l�r�z ve ya�ar�z. Bizi t�ketip bitiren ancak ve ancak zamand�r" diyenlerin, ger�ek bir bilgiye dayanmad�klar�n� ifade ederek, ink�rc�lar� ve �hireti yalanlayanlar� mahk�m etmi� (el-M�'min�n 23/33-37), bu konudaki �l�ms�z ger�e�i ��yle hat�rlatm��t�r:

"De ki: Allah sizi diriltir, sonra �ld�r�r. Sonra sizi ��phe g�t�rmeyen k�yamet g�n�nde bir araya toplar. Fakat insanlar�n �o�u bilmezler. G�klerin ve yerin m�lk� Allah'�nd�r. K�yametin kopaca�� g�n var ya, i�te o g�n b�t�la sapanlar h�srana u�rayacaklard�r" (el-C�siye 45/26-27).

4. �nsan�n ba�� bo� ve ama�s�z yarat�lmay�� da �hirete inanmay� gerektirir. Kur'an'da da ifade edildi�i gibi insan bo� yere ve ama�s�z yarat�lmam��t�r. O, yarat�l�� gayesini ger�ekle�tirmek, yery�z�nde halife olmak, ancak kulluk etmek i�in yarat�lm��t�r. �yleyse o bu g�revleri yerine getirmekle y�k�ml�d�r. Getirirse �hirette kar��l��n� da g�recektir. Bir �yette ��yle buyurulur:

"Sizi sadece bo� yere yaratt��m�z� ve sizin hakikaten huzurumuza geri getirilmeyece�inizi mi sand�n�z? Mutlak h�kim ve hak olan Allah �ok y�cedir. O'ndan ba�ka Tanr� yoktur. O, y�ce Ar�'�n sahibidir" (el-M�'min�n 23/115-116).

c) �hiret Hayat�n�n Devreleri

�nsan�n �l�m�yle �hiret hayat� ba�lar. Bu durumda �hiret, kabir (berzah) hayat�, k�yamet, ba`s (yeniden dirilme), ha�ir ve mah�er, defterlerin da��t�lmas�, hesap, m�zan, s�rat, �efaat, cennet ve cehennem gibi devreleri kapsamaktad�r.

aa) Kabir Hayat� (Berzah)

�l�mle ba�lay�p yeniden dirilmeye kadar devam edecek hayata kabir hayat� denilir. Kabir hayat� "berzah" diye de an�lm��t�r.

Bir hadiste;

"Kabir, �hiret duraklar�n�n ilkidir. Bir kimse e�er o duraktan kurtulursa sonraki duraklar� daha kolay ge�er. Kurtulamazsa, sonrakileri ge�mek daha zor olacakt�r" (Tirmiz�, "Z�hd", 5; �bn M�ce, "Z�hd", 32) buyurularak �l�mle �hiret hayat�n�n ba�lad�� ifade edilmi�tir.

Her insan ister �lerek topra�a g�m�ls�n, ister bo�ularak denizde kals�n veya yanarak k�l� havaya kar��s�n, mutlaka kabir hayat�n� ge�irecek ve k�yamet g�n� diriltilecektir. Genellikle insanlar �l�nce kabre konuldu�undan bu gibi durumlarda da kabir hayat� ifadesi kullan�lmaktad�r.

�nsan �ld�kten sonra kabre konulunca M�nker ve Nekir ad�nda iki melek kendisine gelerek "Rabb'in kimdir?", "Peygamberin kimdir?" "Dinin nedir?" diye soracaklar, iman ve g�zel amel sahipleri bu sorulara do�ru cevaplar verecekler ve kendilerine cennet kap�lar� a��larak cennet g�sterilecektir. K�fir ve m�naf�klar ise bu sorulara do�ru cevap veremeyecek, onlara da cehennem kap�lar� a��lacak ve cehennem g�sterilecektir. K�firler ve m�naf�klar kabirde ac� ve s�k�nt� i�inde azap g�r�rlerken m�minler nimetler i�erisinde mutlu ve s�k�nt�s�z bir hayat s�receklerdir (bk. Tirmiz�, "Cen�iz", 70). Kabir azab� ve nimeti ile ilgili olarak Kur'an'da ve sahih hadislerde �e�itli bilgiler bulunmaktad�r.

bb) K�yamet ve K�yamet Al�metleri

S�zl�kte "kalkmak, dikilmek, ayaklanmak" anlamlar�na gelen k�yamet bir terim olarak, evrenin d�zeninin bozulmas�, her �eyin alt �st edilerek yok olmas�, yok olan ve �len �eylerin yeniden yarat�l�p diriltilerek aya�a kalkmas� ve mah�ere do�ru y�nelmesi demektir. Bu durumda k�yamet genel bir �l�mden sonra genel bir dirili�i kapsamaktad�r.

K�yametin kopmas�, akl�n imk�ns�z g�rece�i bir olay de�ildir. ��nk� evrenin yarat�c�s� ve y�neticisi olan Allah'�n, evrendeki d�zeni bozmas�, dolay�s�yla bug�n tabiat� d�zenleyen kanunlar�n alt �st olmas� ak�l a��s�ndan m�mk�nd�r.

Kur'�n-� Ker�m'de k�yametin gelece�inden ku�ku duyulmamas� gerekti�ini belirten ve k�yamet ile ilgili durumlar� a��klayan pek �ok �yet vard�r:

"�nsan k�yamet g�n� ne zamanm��? diye sorar. ��te g�z kama�t��, ay tutuldu�u, g�ne�le ay bir araya getirildi�i zaman! O g�n insan `ka�acak yer neresi?' diyecektir. Hay�r, hay�r! (Ka��p) s��nacak yer yoktur. O g�n var�p durulacak yer, sadece Rabbinin huzurudur" (el-K�y�me 75/6-12).

"G�ky�z� yar�ld��, y�ld�zlar d�k�ld��, denizler birbirine kat�ld��, kabirlerin i�indekiler d��ar� ��kar�ld�� zaman, insano�lu (yap�p) g�nderdiklerini ve (yapamay�p) geride b�rakt�klar�n� bir bir anlar" (el-�nfit�r 82/1-5).

Kur'an'da k�yamet g�n�; saat, v�k�a (kesin olarak meydana gelecek olan), et-t�mmet�'l-k�br� (en b�y�k fel�ket ve bel�), h�kka (ger�ek olan), ga�iye (�iddetiyle birden bire halk� saran), karia (kap�y� �alacak ger�ek) gibi isimlerle de an�lm��t�r.

K�yamet g�n� �nce m�minlerin ruhlar� al�narak �hirete g��meleri sa�lanacak, b�ylece k�yamet, insanlar�n k�t�leri ve k�firler �zerine kopacakt�r (Buh�r�, "Fiten", 5; M�slim, "Fiten", 53; �bn M�ce, "Fiten", 24).

Kaynak: �slam ilmihali

"Cinleri ve insanlar� ancak Bana kulluk etmeleri i�in yaratm��md�r." [1] (Z�riy�t: 51/56)

"Kim do�ru yola gelirse ancak kendi lehine yola gelmi� ve kim de saparsa ancak kendi aleyhine sapm��t�r. Kimse kimsenin g�nah�n� �ekmez. Biz peygamber g�ndermedik�e kimseye azabetmeyiz." [2] (�sra:17/15)

Kategori :�man�n �artlar�( Ahiret Hayat�na �man )

Okuma say�s�:653

�cmali ve Tavsili �man

�man il Amel Aras�ndaki Fark